مکانهای دیدنی شهر رم: کلوسیوم

Colosseum

کلسیوم یکی از بناهای تاریخی برجسته شهر رم می باشد.

این اثر تاریخی در شرق بنای تاریخی محکمه رم (Roman Forum) قرار گرفته است و با طراحی کاربردی ساخته شده است.

درست بیرون کلسیوم، طاق نمای کنستانتین  (Arch of Constantine) بنای یادبودی به ارتفاع ۲۵ متر وجود دارد که در سال ۳۱۵ بعد از میلاد مسیح به نشانه پیروزی کنستانتین بر مکسنتوس (Maxentius) ساخته شده است.

این آمفی تئاتر گلادیاتوری بزرگ رم یکی از مهیج ترین دیدنی های باستانی این شهر می باشد. این آمفی تئاتر که در سال ۸۰ بعد از میلاد مسیح افتتاح شده است و با ۸۰ ورودی طاق نما  ورود ۵۰۰۰۰ تماشاگر را که بر اساس طبقه اجتماعی می نشستند آسان می کرد، در اصل به نام آمفی تئاتر فلاویان شناخته شده است. صندلیهای طبقه بندی شده این آمفی تئاتر روی یک مجموعه زیر زمینی (اتاقهای زیرزمینی hypogeum ) ساخته شده اند که در آنجا حیوانات در قفس نگهداری می شدند و برای صحنه نمایش آماده می شدند. مسابقه ها جنگ بین گلادیاتورها با حیوانات یا بین خودشان بوده است.

گلادیاتورهای رمی معمولا برده ها، زندانی های جنگی یا مجرمین محکوم شده بودند. اغلب مرد بودند اما تعداد کمی گلادیاتور زن هم بوده است. این مبارزه ها در حضور فقرا، ثروتمندان و اغلب خود امپراطور برگزار می شده است. یک مسابقه بعد از دیگری در طول یک روز به نمایش در می آمد. باید زمین از خون اشباع می شد،  بعد روی آن را با لایه ای تازه ای از شن می پوشاندند و اجرا به پایان می رسید.

حوالی سالهای ۷۰-۷۲ بعد از میلاد مسیح امپراطور وسپاسیان زمین سربز نزدیک وسط شهررا به مردم رم برگرداند، جایی که نرو امپراطور قبلی بعد از درهم ریختن رم در سال ۶۴ پس از میلاد مسیح بر اثر آتشی نهیب، در آن کاخ عظیمی برای خود ساخته بود. وسپاسیان در محل همان کاخ طلایی فرمان داد آمفی تئاتر جدیدی ساخته شود که مردم بتوانند از مبارزه های گلادیاتوری و سرگرمی های دیگر لذت ببرند. امپراطور وسپاسیان ساخت آمفی تئاتر را در اصل به عنوان هدیه ای از طرف خاندان سلطنتی به مردم رم سفارش داد. هدف او این بود که از طریق تماشای مبارزه های مرگبار گلادیاتورها و جنگ حیوانات وحشی توسط مردم محبوبیت به دست آورد. اما آنقدر زنده نماند که تمام شدن آن را ببیند و ساخت آن توسط پسر و جانشینش تیتوس در سالهای ۷۹-۸۱ یکسال پس از مرگ او تمام شد. در مراسم افتتاح آن تیتوس برای ارجمند شمردن آن مسابقه هایی برگزار کرد که ۱۰۰ روز و شب طول کشید و در آن مدت ۵۰۰۰ حیوان قتل عام شدند. بعدها در سالهای ۹۸-۱۱۷ تراجان از این هم فراتر رفت و یک مسابقه استقامتی ۱۱۷ روزه همراه با میخوارگی برگزار کرد که ۹۰۰۰ گلادیاتور و ۱۰۰۰۰ حیوان در آن کشته شدند.

این آمفی تئاتر در اصل بعد از خانواده وسپاسیان (فلاویان) نامگذاری شد و گرچه خوف انگیز ترین آمفی تئاتر رم بود اما بزرگترین نبود. نام کلوسیوم از ریشه کلمه کلوسئوس به معنی عظیم الجثه گرفته شده است و وقتی این نام در قرون وسطی معرفی شد اشاره ای به اندازه آن نداشت بلکه به مجسمه غول پیکر امپراطور نرو که در آن نزدیکی قرار داشت برمی گشت.

بخش داخلی کلوسیوم به سه قسمت تقسیم شده است: آمفی تئاتر، کاویا، پودیوم. کف آمفی تئاتر چوبی بود و با شن پوشانده شده بود تا مانع لیز خوردن جنگجویان شود و خون را جذب کند. دریچه هایی به سمت اتاقکهای زیرزمین و گذرکاههای زیر آمفی تئاتر (hypogeum) وجود داشت. حیوانات در قفسها و محل آماده شدن برای مبارزه های مختلف توسط سیستم پیچیده ای از قرقره های بالابر به کف آمفی تئاتر بالا برده می شدند. بخش کاویا برای نشستن تماشاچیان به سه طبقه تقسیم می شد: مجریان قانون و صاحب منصبان ارشد در پایین ترین طبقه، شهروندان ثروتمند در طبقه وسط و مردم عامی در بالاترین طبقه می نشستند. کم اهمیت ترین قشر هم زنان بودند که در بدترین قسمتها در بالاترین قسمت می نشستند. بخش پودیوم، تراس عریضی در جلوی صندلیهای طبقه بندی شده بود که مختص امپراطورها، سناتورها و افراد خاص بود.

کلوسیوم حدود چهار قرن فعال را به خود دیده است . با سقوط امپراطوری رم در قرن پنجم بعد از میلاد مسیح، کلوسیوم متروکه شد. حتی تا این زمان نیز به خاطر پدیده های طبیعی مثل نور و زمین لرزه تخریب شده بود. بعدها سنگهای قیمتی آن به غارت رفت و سنگ مرمرهای کنده شده آن برای ساخت کاخهای عظیمی مثل پالازو ونزیا (Palazzo Venezia)، پالازو باربرینی (Palazzo Barberini) و پالازو کانسلریا  (Pallazo Cancelleria)به کار رفت.

در قرن ۲۰، ترکیب عواملی مثل آب و هوا، بلایای طبیعی، کم توجهی و آسیب رسانی به این بنای تاریخی نزدیک دو سوم بخش اصلی کلوسیوم از جمله صندلیهای مرمر آمفی تئاتر و سازه های تزئینی آن را تخریب کرده بود. از آنجائیکه کلوسیوم برای گردشگران سراسر دنیا تبدیل به یک جاذبه برجسته ای شد تلاش برای بازسازی آن در سال ۱۹۹۰ شروع شد و سالها ادامه یافت.

وقتی برای دیدن این بنای تاریخی به این قسمت از رم می روید به جز دیدن اثر تاریخی محکمه رم (Roman Forum) و طاق نمای کنستانتین  (Arch of Constantine) می توانید به فاصله یک ایستگاه به دیدن اثر تاریخی Altare della Patria هم بروید و  از موزه Italian Unification بازدید کنید.

گردآوری و ترجمه: ترجمه آنلاین نویسنده، فرنگیس رحیق